De eerste avond


Nederlands

Evelien's HomepageHomepage
Evelien's DagboekDagboek
Evelien's Audio ColumnsColumns
Evelien's ZoekmachineZoeken
Evelien's ToneelpaginaToneel
Evelien's Acorn paginaAcorn
RobocupRobocup
Evelien's BookmarksLinks
GamesGames
Evelien's CVCV
Evelien's BBS emulatieBBS



Interviews

Voor de interviews waren in het theatercafé van Theater de Veste drie fauteuils opgesteld op het podium. Zulke stoelen scheppen echt een sfeer van rustig bijpraten in een goed gesprek. Maar waarom drie? Voor een gesprek met drie regisseurs en een interviewer zou je toch vier stoelen verwachten.
Maar je krijgt in het theater niet altijd te zien wat je verwacht en dat is maar goed ook. Jaren geleden hebben we op dit festival al van Aus Greidanus kunnen leren, dat een voorstelling vooral interessant is door wat er 'niet klopt'.

De interviews waren dan ook een veel minder statisch gebeuren dan andere jaren. In plaats van vier pratende mensen achter een tafel zagen we nu hoe Piet van der Pas verschillende gasten na elkaar op het podium haalde met als extra hindernissen melkbussen en microfoonkabels.
Het klinkt een beetje als een aflevering van 'Spel zonder grenzen', maar dat was het beslist niet. We kregen wel degelijk een leuk gesprek met theatermakers te zien als binnenkomer voor het festival.

Piet begon met een uitgebreide inleiding over de gang van zaken op het festival en de gasten, die we vanavond te zien zouden krijgen. Vorig jaar ging het festival niet door, omdat er weinig aanmeldingen waren, maar dit jaar was het aantal aanmeldingen juist enorm. De selectiecommissie had dit jaar maar liefst vierentwintig voorstellingen om uit te kiezen. De formule van het festival is hetzelfde als voorgaande jaren.
Voor de genomineerden voor een "Delftse koe" is er ook dit jaar weer een masterclass. Die zal plaatsvinden op 9 juni en wordt verzorgd door Mirjam Koen en Els van der Jagt van het Onafhankelijk Toneel Rotterdam.
De masterclass is toegankelijk voor alle belangstellenden.
De Delftse koeien hebben inmiddels ook al een bijnaam gekregen: "Veedison"
De jury, die dit jaar bestaat uit Rob Scholten, Mees van de Bosch en Willy Hilverda nomineert de kandidaten en bepaalt wie er aan het eind van het festival zo'n fraaie, bronzen koe mee naar huis mogen nemen.
Waar gaan de juryleden nou op letten?
Scholten: "Ik ga niet met een bepaalde kleur bril zitten kijken. Ik wil me graag laten overrompelen door de voorstelling, dus ik wacht gewoon af, hoe het op me overkomt."
Van de Bosch: "Het gaat hier om een wedstrijd. Zoiets als 'honderd meter toneel'. Dat bestaat!
Ik wil vooral gaan letten op de geloofwaardigheid in het spel.
"
Hilverda: "Ja, geloofwaardigheid maar vooral ook spelplezier."


Van der Pas: "Die beoordeling door de jury staat weer helemaal los van de recensies. Een goede recensie hoeft dan ook helemaal niet te betekenen, dat je een Delfste Koe gaat winnen..."
Vanavond zijn de recensenten Ursul de Geer en Marijke Beversluis.
Van der Pas: "Marijke Beversluis doet al voor de zoveelste keer mee als recensente. Waarom? Wat is er leuk aan?"
Beversluis: "Tja, dat weet ik niet precies. We gaan gewoon kijken naar de voorstellingen. En dan kijk ik niet alleen naar de geloofwaardigheid, maar ook of er 'met hart en ziel' gespeeld wordt.
Dan probeer ik in de recensie de makers te wijzen op misverstanden in de voorstelling. En ik geef graag wat tips over dingen die ze zouden kunnen verbeteren.
In elk geval zit ik hier ieder jaar te genieten van wat de groepen laten zien. Ik denk dat het daarom zo leuk is.
"
Van der Pas: "De tweede recensent is Ursul de Geer. Wie kent hem niet van TV? Maar je hebt toch ook toneel gespeeld?"
Ursul de Geer: "Ja, en ik ben ook weer terug bij het toneel. Maar niet als speler. Ik houd me nu alleen bezig met regie, dat bevalt me goed, daar ben ik goed in."


Van der Pas: "We hebben vanavond een hoog Warmerdam-gehalte, want er staan twee stukken van Alex van Warmerdam op het programma. Francien Schaal regisseerde voor de Delftse komedie "Onnozele kinderen" en Wilma Sekrève regisseerde voor Theatercollectief 12+10+18 uit Poeldijk vier scènes rond het thema "Macht""

Van der Pas: "Wat vinden jullie interessant aan Van Warmerdam?"
Schaal: "Voornamelijk de taal. En de manier waarop de teksten op elkaar aansluiten."
Sekrève: "Ja, het zit in de taal. Er staat precies genoeg in de tekst. Het is zó genoeg, zó absurd"
Van der Pas: "Tja, als je het leest, denk je waar gaat het over? Het gaat nergens over. Of gaat het juist over alles?
Hoe werk je daarmee als regisseur?
"
Schaal: "Ik laat de tekst zijn werk doen. En ik werk graag met wat de spelers zelf in huis hebben. In dit geval werkte ik met vier echte Warmerdam-liefhebbers, dus dat hielp.
Je kunt over deze teksten heel lang gaan nadenken hoe je ze zou moeten doen. Maar dat hielp me niet verder.
Het gaat veel beter, als je gewoon gaat uitproberen. Kijken wat ermee kan.
"
Van der Pas: "De tekst bevat erg veel regieaanwijzingen. Hebben jullie die gevolgd?"
Schaal: "Nee, die hebben we helemaal laten zitten, we hebben er iets heel anders van gemaakt."
Van der Pas: "Wat is je favoriete zin uit het stuk?"
Schaal: "Dan spuugt je worteltje."

Van der Pas: "Wilma Sekrève, theaterkoningin van het Westland..."
Sekrève: "Doe normaal! Ik vind het gewoon leuk om met mensen te werken."
Van der Pas: "Waarom een combinatie van vier stukken?"
Sekrève: "Dat heeft geen diepere achtergrond. Het heeft gewoon te maken met het aantal mensen dat wilde meedoen en de stukken die zij graag wilden spelen. Daar moet je verder niks achter zoeken.
Er is ook een scène voor vijf heren, die hier wordt gespeeld door vier dames en een heer. Gewoon omdat ze dat graag wilden.
"
Van der Pas: "Hoe hebben jullie aan het stuk gewerkt?"
Sekrève: "We hebben gevraagd wie er mee wilde doen. Dat waren vijftien mensen. Maar Van Warmerdam's stukken zijn altijd voor een kleine bezetting. Dus hebben we groepen gevormd en al die groepen hebben een eigen stukje uitgekozen.
We hebben zoveel mogelijk rechtstreeks met de tekst gewerkt. Geen moeilijke dingen. Geen 'lagen aanbrengen'.
De tekst is krachtig genoeg. Vaak heel confronterend. En ook heel herkenbaar voor mij. Ik kom uit een groot gezin, een chaos. Dat geldt ook voor Alex van Warmerdam.
De overeenkomst tussen de stukken is, dat het steeds om de macht gaat. En daardoor zijn de mensen eenzaam.
"
Van der Pas: "De mensen in die stukken zijn ook vaak heel gemeen..."
Sekrève: "Dat zijn we toch allemaal? Er zit veel herkenbaars in. De dingen die we nu allemaal meemaken."

Van der Pas: "Liesbeth Verzijden regisseerde voor Neon3 uit Naaldwijk "Danny & Roberta",geschreven door Patrick Shanley. Waarom heb je voor dit stuk gekozen?"
Verzijden: "Ik vond het interessant. Weer eens iets heel anders dan we gewend waren. De agressie."
Van der Pas: "Er wordt in deze tekst heel snel geschakeld. Dat lijkt me razend moeilijk. Hoe hebben jullie daar aan gewerkt?"
Verzijden: "Je begint met de tekst heel goed te lezen. Wat staat er? De schakelingen staan in de tekst, die kun je volgen. En dan vraag je je af, hoe je dat doet.
We zijn dingen gaan proberen. Eerst kijken. En dan ga ik aanwijzingen geven.
Die schakelingen zitten trouwens vooral in het tweede gedeelte van het stuk.
In feite groeit het stuk vanzelf als je afvraagt wat de personages voelen. Wat willen die mensen echt?
"
Van der Pas: "In dit stuk zien we de ontmoeting van twee gekken. Hoe laat je zien, dat ze gek zijn?"
Verzijden: "Dat doet ieder op zijn eigen manier. Het kan bijvoorbeeld in de lichaamshouding zitten. Of in de ogen."

opening

Het festival werd geopend door voorzitter Olga Geerling. Zij legde kort de gang van zaken op het festival uit. Veel daarover was al gezegd door Piet van der Pas en dat herhaalde ze niet. Jammer voor de mensen die niet bij de interviews geweest waren en dat waren er toch heel wat, want de zaal was goed gevuld.
Als speciale gast voor de opening kondigde ze Ronald Snijders aan.

Ronald speelde vier nummers op zijn dwarsfluit. Maar zijn optreden beperkt zich niet tot fluitspel. Hij maakt ook gebruik van zijn stem en mimiek. Hij loopt ook tussen de eerste rijen van het publiek door en speelt zo nu en dan een stukje rechtstreeks naar één van de toeschouwers.
In Ronald's muziek horen we van alles terug. Klassiek, jazz, Caraïbische muziek. Erg mooi. Op 22 mei is hij weer te zien in Theater de Veste.

Daarna was het zover. Het eerste stuk ging beginnen!

Onnozele kinderen

Onnozele kinderenWolfgang: zit het in de man?
Leonard: nee.
Wolfgang: in de stoel?
Leonard: nee.
Wolfgang: in de vrouw?
Leonard: nee.
Wolfgang: dan blijft er niks over.

Wolfgang Offenbach is een kunstschilder in een voortdurende artistieke impasse die samenleeft met zijn broer Leonard. Leonard wil een eigen leven leiden, de wijde wereld in om daar een wellustige vrouw te ontmoeten. Hij komt niet veel verder dan de buren, het echtpaar Anton en Karin Derkinderen. De pogingen van Leonard om contact te leggen met mevrouw Derkinderen leiden tot verrassende en onwerkelijke dialogen die als volkomen vanzelfsprekend worden gepresenteerd.

Een leuk stuk.
Inderdaad is het absurdistisch en het doet een beetje denken aan bijvoorbeeld Ionesco. Maar de stukken van Warmerdam zijn in het Nederlands geschreven en dat heeft het grote voordeel, dat we niet met een vertaling te maken hebben. Juist als taal zo belangrijk is in een stuk verliest het aan kracht als je het vertaalt.
Er werd goed gespeeld, maar al met al kwam het geheel toch wat te langdradig over. Misschien komt dat, doordat er te weinig tempowisseling in zat. Sommige scènes moeten inderdaad langzaam gespeeld worden, met de juiste pauzes, maar die hadden dan beter afgewisseld kunnen worden door gedeeltes met meer vaart er in.
Het dekor was - helemaal in stijl - kinderlijk eenvoudig gehouden. Dat leverde wel een leuk toneelbeeld op, ook in combinatie met de wisselende kleuren licht op het achterdoek.
De muzikant zat helemaal alleen achter op het podium met een schemerlampje op zijn elektronische orgel. Als hij niet speelde, volgde hij met handelingen op het toneel met stil spel. Jammer was, dat de muziek soms de tekst van buurvrouw Der Kinderen overstemde.

Publieksreacties

"Dat-ie zo onnozel kan spelen", "Wel boeiend", "Amusant, maar het stukje over de papfabriek was niet te verstaan", "Redelijk, wat langdradig"

Danny & Roberta

Danny & RobertaDanny en Roberta, twee contactgestoorde figuren, staan aan de zelfkant van het leven. Beiden zitten in zichzelf opgesloten met onopgeloste problemen die zij niet kunnen verwerken omdat zij niet in staat zijn erover te spreken. Roberta, dochter van Italiaanse immigranten, is met haar geloof haar milieu kwijtgeraakt en Danny is een woesteling, die alleen door vechten en schreeuwen zijn doodsangst kan bezweren. Op een avond treffen ze elkaar op de rand van de wanhoop in een café. Ze gaan elkaar verbaal en fysiek te lijf en brengen uit pure nood de nacht met elkaar door. Geleidelijk aan breken ze door elkaars pantser heen.

Als we de zaal inkomen, zien we Roberta al zitten aan haar tafeltje in het café. Buiten zien we Danny zo nu en dan voorbij komen. De muziek, die hierbij hoorde ging helemaal verloren in het geroezemoes van het publiek.
Gelukkig had iedereen zijn plaatsje gevonden toen de muziek ophield. En toen kregen we...

Een prachtige voorstelling. Mees van de Bosch had het eerder deze avond over 'geloofwaardigheid' en dat was precies wat we hier zagen. Dit was hartstikke echt en dan vergeet je gewoon, dat je naar toneel zit te kijken.
De personages waren 'gek', natuurlijk. Maar dat kwam niet overdreven over. Ze waren vooral erg gevoelig. En dat paste weer heel goed bij de slotmuziek: "Just a perfect day."
Kortom: Just a perfect play!

Publieksreacties

"Beter", "Fascinerend", "Erg goed; ik heb genoten", "Geloofwaardig", "schitterend", "Heel erg knap; boven amateurnivo!"

Macht

MachtTheatercollectief 12+10+18 speelt een compilatie van meerdere stukken van Alex van Warmerdam. De theaterteksten van Alex van Warmerdam (De wetten van Luisman - 1984, De Leugenbroeders - 1988, Kaatje is verdronken - 1993) worden gekenmerkt door typische, vaak bizarre humor waarmee hij thema's als macht, eenzaamheid en scheefgegroeide familieverhoudingen gestalte geeft. Een uitdaging voor het theatercollectief om een voorstelling te maken waarin vooral het thema 'macht' de rode draad vormt.

Het eerste dat opvalt, is een groot raamkozijn op het toneel. Door dit raam zien we de muzikanten en het koor. Op de rest van het toneel vinden de handelingen plaats.
Dit was een heel goede manier om de verschillende scènes tot één geheel te smeden. Vaak zie je bij zo'n combinatie van scènes uit verschillende stukken, dat dat als los zand aan elkaar hangt en dat je bij elke scène opnieuw op gang moet komen. Daar hadden we in dit geval geen last van. Goed gevonden.

De functie van de gezongen teksten was waarschijnlijk om voor elke scène aan te geven wat er in het stuk vooraf gegaan was, zodat de context van de scènes beter te begrijpen was. Maar helaas was de zang vrijwel onverstaanbaar.
Dat was dus al de eerste handicap voor het publiek om het stuk te volgen. We moesten het stellen zonder die verbindende uitleg. En dat maakte het geheel erg warrig.
De sterke teksten van Alex van Warmerdam bleven in sommige gevallen goed werken en dat leverde toch wel mooie momenten op. In de scène waar de leraar een naakte vrouw ontmoet, werd juist de naakte vrouw gespeeld door een man ('verstopt' achter een kartonnen afbeelding van een vrouw), terwijl alle mannenrollen in die scène werden gespeeld door vrouwen. Leuk.
Deze voorstelling had volgens mij de kracht in zich om heel mooi theater op te leveren, maar dat kwam er jammer genoeg niet uit.

Publieksreacties

"Niet goed", "De gezongen tekst was niet te verstaan", "Niet zo leuk", "Een beetje gemaakt, niet echt"

Recensies

De mondelinge recensie werd deze avond verzorgd doorUrsul de GeerenMarijke Beversluis.

Ursul de Geer. Zes jaar lang heeft hij het omstreden programma ''t Is hier fantastisch' gepresenteerd. Hij speelde in diverse speelfilms (Spetters, De Anna, Ademloos, De vierde man, Moord in Extase) en regisseerde.

Marijke Beversluis werkt al jaren mee aan het Delfts Eenakterfestivalals recensente.
Ze speelt momenteel in Sloof, een productie van het Amsterdamse Bellevue Lunchtheater. Ze is actrice (Toneelgroep De Appel, Het Nationale Toneel) en dramaturge (Toneelgroep De Appel).

Het eerste stuk: Onnozele kinderen

Marijke Beversluis: "In dit stuk werd duidelijk met veel plezier gespeeld. De talenten van de spelers werden goed ingezet. Toch begon het stuk gaandeweg te trekken en te slepen.
Ik heb me afgevraagd, waar dat toch in kan zitten.
Men heeft vaak de neiging, om zich te vergissen in de stukken van Van Warmerdam. Tekst is niet genoeg. Het gaat om de situatie. Tot de kern teruggebracht.
Van daaruit ga je dan lijnen maken. Goed luisteren naar de tekst.
Misschien was het probleem van deze voorstelling, dat men zich te weinig bewust was van die lijnen.
"
De Geer: "Daar kan ik me bij aansluiten.
Het is lang geleden, dat ik amateurtoneel heb gezien. Leuk om te zien dat er met zoveel liefde aan gewerkt wordt. Heel anders dan vroeger, toen de hele familie vanzelf begon te lachen als Tante Mien op het toneel verscheen.
Maar het probleem blijft, bij alle stukken vanavond, behalve het tweede, dat je een stuk kiest, waarin de talenten van de spelers goed geëxploiteerd worden.

Voor het eerste stuk zou ik aanraden om eens om de tafel te gaan zitten en je alleen maar op de tekst te bezinnen. We zagen hier spelende kinderen, maar het is een valkuil om te spelen als kinderen."
Beversluis: "Ja, dit is bij Van Warmerdam altijd verraderlijk. In zijn stukken treden altijd volwassen mensen op. Zo moet het ook gespeeld worden, anders is de spanning weg."
De Geer: "Ja, de tekst moet je brengen bij wat je moet spelen. En dan wordt de tekst veel grappiger. Bij het 'interview' van de buurvrouw vond ik het een gemiste kans, dat de buurman niet heen-en-weer ging lopen om de vragen en de antwoorden door te geven. Dat zou het geheel levendiger gemaakt hebben en het had de buurman meer mogelijkheden voor spel kunnen bieden."

Het tweede stuk: Danny & Roberta

De Geer: "Dit was verbijsterend goed. Hoge kwaliteit. Het stuk was gesneden op deze mensen.
Als je hier samen aan werkt, dan kom je steeds verder. Er hadden hier en daar best wat langere stiltes in gekunt. Dat kun je in het vuur van je spel weleens vergeten.
"
Beversluis: "Ik vond het ook heel goed. Op dit moment zou ik het stuk even niet willen zien spelen door professionals. Dat zou deze mooie indruk bederven.
Het is zo leuk, dat ik deze mensen niet ken. Daardoor vallen ze voor mij nu helemaal samen met de personages, die ze spelen. Dat werkt zo goed. Deze mensen worden ook niet gehinderd door de ervaring van een professioneel acteur. Daardoor zie je af en toe, gelukkig, nog een 'rafeltje'.
Je moet een stuk als dit minstens twintig keer spelen. Dan ga je die dingen aanvoelen...
Maar dit was absoluut toptoneel!
"
De Geer: "De muziek tijdens de scène over het koudmaken vond ik niet nodig. Die muziek had bijvoorbeeld best ná de scène zelf gekund. Dat is dan zo'n moment waar je extra tijd kunt nemen.
Ook hadden de spelers meer kunnen blijven liggen in de bedscène. Je hoeft je niet voortdurend af te vragen of je wel te zien bent en of je wel te verstaan bent. Bij zulk goed spel kan dat.
"
Beversluis: "Een lijstje van dingen die goed waren:
  • De spelers waren gewaagd aan elkaar
  • Ze hadden een goede timing
  • Ze waren consequent geloofwaardig
  • Ze spraken met een goed accent
  • Er was goed samenspel. Vooral ook op de momenten, dat ze niet naar elkaar luisterden
  • Het was physiek goed
  • En er was een ontroerende kwetsbaarheid
"
De Geer: "En het was af en toe heel grappig."

Het derde stuk: Macht

Ursul de Geer: "Het spelen in ondergoed is erg pretentieus. Om te beginnen was de zang niet te verstaan..." Wilma Sekrève: "Onze microfoons werkten niet. Dit was geen goede voorstelling. We hebben vanavond heel hard moeten vechten om er toch nog iets van te maken."
Beversluis: "Ik heb dit stuk al eerder zien spelen door Theatercollectief 12+10+18 en toen stond in het juryrapport, dat het onhandig was om de scène met Kaatje achteraan te plaatsen. Die stond nu vooraan en dat werkte inderdaad veel beter.
Bij het ondergoed heb ik ook mijn twijfels...
"
De Geer: "Dat vormexperiment komt de kwaliteit van de spelers niet ten goede."
Beversluis: "Je moet bij Van Warmerdam vooral de indruk vermijden, dat het publiek denkt, dat het zich in een gekkenhuis afspeelt. Dat moet je niet hebben, want het ondermeint het neerzetten van volwassenen."
De Geer: "Ja, dan zit de acteur gevangen in de vorm.
Het spel in de klas kwam in deze vorm niet tot leven.
"

Jury

Mees van de Bosch maakte de nominaties voor de Delftse Koe bekend.
Van de Bosch: "We gaan als jury niet ook nog eens een recentie geven. We noemen alleen kort de nominaties. Bij de prijsuitreiking zullen we onze keuze motiveren. We gaan ook tegen de regels in om steeds één acteur, één actrice en één regisseur te nomineren. Vanavond nomineren we bijvoorbeeld twee actrices, maar het zou ook best kunnen, dat we op een avond niemand nomineren..."
De genomineerden waren:
  • Voor de acteur: Koos Schinkel
  • Voor de actrice: Nicole Hoven
  • Voor de actrice: Adje Kloos
  • Voor de regie: Wilma Sekrève
Wilma protesteert, maar over het oordeel van de jury is uiteraard geen discussie mogelijk.
Lees verder over de tweede avond.
Laatste wijziging:
Jun 26 2004
© 1985-2006 E.G. Snel