Donderdag 1 juni

Nederlands

Evelien's HomepageHomepage
Evelien's DagboekDagboek
Evelien's Audio ColumnsColumns
Evelien's ZoekmachineZoeken
Evelien's ToneelpaginaToneel
Evelien's Acorn paginaAcorn
RobocupRobocup
Evelien's BookmarksLinks
GamesGames
Evelien's CVCV
Evelien's BBS emulatieBBS



 De tweede avond van het Delfts eenakterfestival 2000 alweer. Met vanavond zelfs vier stukken.

Interviews

Om zeven uur begon Jan van der Mast weer met de interviews.
Van der Mast: "We beginnen vanavond met Eddy Geerlings, die voor DTG het stuk "Kees in 2000" schreef en regisseerde. Dit is een voortzetting van het stuk "Kees de jongen" dat DTG het afgelopen seizoen heeft gespeeld. Hoe verhoudt het stuk van vanavond zich tot "Kees de Jongen"?"
Geerlings: "We hebben op "Kees de Jongen" voortgeborduurd en dat was onder andere vanwege tijdnood. Er was te weinig tijd om een aparte productie voor het eenakterfestival te organiseren, maar we vonden dat DTG daar niet mocht ontbreken.
Bovendien hadden we hele goede spelers, die we graag de kans wilden geven om te laten zien dat ze nog veel meer kunnen dan Kees spelen.
In dit stuk tonen we aan dat toneel "nep" is. De spelers stappen in hun rol en er weer uit. Het geheel heeft een beetje een cabaret-vorm gekregen, ik heb het zelf geschreven.
Net als in "Kees de Jongen" hebben we twee Kezen. Dat is het idee van Gerben Hellinga, die daarmee het boek "Kees de Jongen" uitvoerbaar heeft gemaakt als toneelstuk. In het boek is Kees heel vaak aan het nadenken, maar dat is op het toneel niet interessant. Je wilt dat de acteurs praten, niet denken.
Dat idee vonden we zo leuk, dat we besloten hebben om te kijken wat we daar nog meer mee konden doen."
Van der Mast: "Zijn de zieleroerselen van een jongen uit 1899 nog actueel? Is dat waar het stuk over gaat?"
Geerlings: "We laten zien, dat je door toneel heen kunt prikken. Onze hoofdrolspelers zijn zo talentvol. Ze krijgen nu de kans om meer te doen dan alleen Kees spelen. We zien het eenakterfestival als een gelegenheid om dingen uit te proberen."
Van der Mast: "Dus het is ook een probeersel. Ik heb zelf ook eens een probeersel gedaan in Rotterdam. En dat ging niet goed. Maar toen zei jij dat het toch heel nuttig was geweest om het te doen. Dat bleek ook, want dat probeersel leidde een jaar later tot het stuk "De Dood ven een Sardien".
Ik heb gehoord dat jullie "Kees de Jongen" nog vaker gaan opvoeren?"
Geerlings: "Ja, we zijn uitgekozen als één van de zes beste stukken van het jaar en daarom spelen we het binnenkort twee keer in de Nes in Amsterdam."

Eddy Geerlings ging na dit gesprek snel naar zijn spelers toe. En Jan van der Mast nodigde de andere regisseur uit om op het podium te komen.
Arie de Rooij schreef en regisseerde voor Het Getij uit Leiden het stuk "Bitter Zoet". Coen van Onselen regisseerde voor Imperium "Zo was en is ze, zelfs". En Marlies Meijboom en Jan van Eis regisseerden zichzelf voor Thalia in het stuk "Open Huwelijk" van Dario Fo.
Van der Mast: "Arie, jullie stuk gaat vandaag ook in première. Kun je iets vertellen over de voorstelling?"
De Rooij: "De voorstelling komt straks. Daar moet je gewoon naar kijken. Maar ik wil wel over het stuk vertellen."
Van der Mast: "Over het stuk dan maar..."
De Rooij: "Ik zat naar een ballet te kijken en toen kreeg ik inspiratie. Ik besloot een stuk voor het eenakterfestival te maken. Ik ben achter de computer gaan zitten en heb de eerste vier pagina's gemaakt. Daarmee ben ik naar het bestuur van Het Getij gegaan. Zo is het begonnen.
Samen met de spelers ben ik toen aan de slag gegaan. We hebben veel gepraat over de personages in het stuk. En naar aaleiding van die gesprekken ben ik verder gaan schrijven. De laatste vier pagina's heb ik pas kortgeleden, op Moederdag, geschreven. En toen was het stuk eindeljik afgerond."
Van der Mast: "Dus tijdens het kijken naar ballet kreeg je het idee om een stuk te schrijven over een vrouw die de waarheid wil achterhalen?"
De Rooij: "Ja, het hele idee voor de basis van het stuk, compleet met drie spelers en het ballet dat ook in het stuk zit. Ik vond het zo'n mooi ruimtelijk effect. De mise-en-scène is een soort schaakspel.
Het is uniek om in zo'n mooi, groot theater te kunnen spelen. Hier is de ruimte aanwezig die zoiets mogelijk maakt."
Van der Mast: "Coen, wat was voor jou de uitdaging in deze monoloog?"
Van Onselen: "Het is gebaseerd op een tekst van Jan Fabre, een Vlaming. Die tekst heb ik gelezen en er een eigen interpretatie van gemaakt.""
Van der Mast: "Is het een recent stuk?"
Van Onselen: "Het is uit de jaren '70"
Van der Mast: "Ik heb gehoord dat Jan Fabre allelei experimenten doet, zoals een speler een konijnenpak aantrekken en hem zo nu en dan elektrische schokken te geven?"
Van Onselen: "Oh ja, of hij laat de acteurs een uur lang poedelnaakt de tango dansen. Of anderhalf uur borden stukslaan. Dat soort dingen.
Ik vind dat wel eens leuk. Ik vind het leuk om eens te zoeken naar een vorm."

Van der Mast: "Het vierde stuk van vanavond is "Open Huwelijk" van Dario Fo. Ook uit de jaren '70. Waarom hebben jullie dit stuk gekozen?"
Van Eis: "Ja, het was voor een man en een vrouw."
Van der Mast: "En zijn jullie ook een stel?"
Van Eis: "Nee hoor, alleen op het toneel
We zijn aan de slag gegaan met dit stuk en toen bleek al snel dat we het juiste stuk hadden."
Van der Mast: "Maar is het niet erg gedateerd. Het is toch typisch iets uit het tijdperk dat 'alles moest kunnen' in de jaren '70?"
Van Eis: "Overspel is iets van alle tijden."
Van der Mast: "Hoe combineren jullie spel en regie?"
Meijboom: "We zijn heel goed op elkaar ingespeeld."
Van Eis: "En onze opvattingen kloppen met elkaar."
Van der Mast: "Zijn er 'dierbare' tekstfragmenten aan te wijzen in jullie voorstelling?"
Van Eis: "Ja, diverse. Het is moeilijk er één te kiezen."
Meijboom: "Ja, de teksten hebben te maken met de ontwikkeling van de personages. En daar zitten veel dingen in die dierbaar zijn."
Van der Mast: "Het is een stuk van Dario Fo. Betekent dat, dat de vrouw er aan het eind sterk uit komt?"
Meijboom en Van Eis: "Ja!"
Van Eis: "...en nee. Het is toch anders dan je verwacht. Dat willen we open laten"
Van der Mast: "Arie zijn er ook dierbare tekstfragmenten in jouw stuk?"
De Rooij: "Ja, ieder woord is dierbaar. Gaandeweg heb ik weer afstand kunnen nemen van het feit dat ik de tekst zelf geschreven heb. Maar ik kan geen voorbeeld van één fragment noemen."
Van der Mast: "En Coen? Zijn er in jouw stuk 'pareltjes' aan te wijzen?"
Van Onselen: "Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de schoonste in het land?
Nee, dat is een grapje. Hoewel die tekst wel in het stuk voorkomt. Als je het stuk straks ziet, begrijp je wel hoe moeilijk het is om er iets uit te pikken. Het is meer poëzie, het draait om de hele tekst."
Van der Mast: "Wat is je doel met het stuk? Wil je het publiek raken?"
Van Onselen: "Nee, niet echt. Het gaat er om te kijken wat je kunt met een experiment van een vorm. De tekst is moeilijk te begrijpen. Dus als je die niet snapt, maak je dan geen zorgen. We proberen die tekst begrijpbaar te maken. Maar het kan best even duren. Misschien begrijp je hem pas vannacht, als je weer thuis bent. We zitten erg op de vorm."
Van der Mast: "En Arie? Pareltjes?"
De Rooij: "Nee, nee, eerder een parelsnoer. Ik hoop dat de mensen naar het stuk kijken en er iets bij voelen. Ik hoop zeker dat de mensen door mijn stuk geraakt worden."

Kees in 2000

Met Theo Thijssens roman Kees de Jongen en Gerben Hellinga's toneelbewerking daarvan als uitgangspunt, maken we een voorstelling waarin zowel hoofdpersonage Kees Bakels als de twee acteurs die hem spelen zich plotseling bewust worden van de 100 jaren, die zich bevinden tussen het verhaal en deze voorstelling. Een eeuw is al voorbij en Kees wordt maar niet ouder en in een snel veranderende wereld, blijft zijn wereld almaar dezelfde. Kan dat eigenlijk wel?

De zieleroerselen van een 12-jarige jongen uit 1899 worden op hun vergankelijkheid getoetst, de werkelijkheid wordt naast de toneelwerkelijkheid geplaatst. Het gaat dus ook over het fenomeen toneelspelen.

Een leuke voorstelling. Eddy Geerlings had niet teveel gezegd: De twee Kezen zijn erg talentvol. Ze begonnen al met ons te verrassen met pianospel en zang. Verder speelden ze natuurlijk Kees, met dezelfde vaart en enthousiasme als ze dat ook al deden in het stuk "Kees de Jongen" van DTG.
Het 'in en uit de rol stappen' ging heel soepel en de tweedeling van de persoon Kees maakte het in dit geval mogelijk dat de éne Kees in 1899 bleef steken, terwijl de andere in 2000 leefde en dacht. Het zat heel goed in elkaar.
Een mooie overgang was bijvoorbeeld toen de vader, net nadat hij was gestorven, vrolijk opstond uit zijn sterfbed en weer aan tafel ging zitten.
Dat kon zo goed werken, doordat de sterfscène zo geloofwaardig gespeeld was. Als de man dan weer op staat, krijg je toch een schok: "Oja, ik zit naar toneel te kijken!"

Publieksreacties

"Heel interessant", "Aardig, kan beter", "Een Traktatie!", "Heel erg leuk", "Ik snap nog steeds niet, welke jongen nou Kees was".

Bitter Zoet

In "Bitter Zoet" zoekt een vrouw naar de waarheid. Waarom is haar man zes jaar geleden een relatie begonnen met een andere vrouw? Is zij hier schuldig aan? Waarom heeft zij niet eerder de moeite genomen dit te weten te komen? Wie is die vrouw? Waarom heeft zij altijd genoegen genomen met de rol die haar is toebedeeld? Waarom is haar man zo onvoorzichtig geweest om onder een auto te lopen? Zij roept de andere vrouw en haar overleden echtgenoot ter verantwoording in haar zoektocht naar antwoorden. Er is pas weer toekomst als je het verleden begrijpt.

In het begin dacht ik, dat we weer een stuk zonder tekst zouden krijgen. Drie mensen, drie stoelen. Ze staan één voor één op in een soort spel van aantrekken en afstoten. Het deed me wel aan Huis Clos denken. Maar de verhoudingen liggen hier anders. Hoe anders? Daar kom ik nog niet achter.
Als de tekst begint, wordt het al snel duidelijker. En steeds meer wordt duidelijk. Een ingewikkelde situatie. Werd die nou ook in de dans tot uitdrukking gebracht? Dat kan ik nu niet meer nagaan, helaas.
Een mooi stuk, maar de dans aan het begin was aan mij niet besteed. Het haalde voor mij niet het nivo, waarop ik bij (voormalig prijswinnaar) Het Getij had gehoopt.

Publieksreacties

"Even wennen", "Het stelt teleur", "Mooie bewegingen", "Vrij kut, maar sterk gespeeld", "Spannend stuk, maar slecht gespeeld", "Kleurrijk".

Zo was en is ze, zelfs

Een actrice staat alleen met een microfoon op de bühne. Zij verpersoonlijkt de vrouw an sich. Ze vertelt over hoe ze haar diverse sexuele relaties beleeft. De taal maakt zich los van haar spreekster. De vorm maakt zich los van de inhoud.

De tekst kwam op mij over als het verhaal van een hoer, die het over haar werk en haar klanten heeft. Dat leek me tamelijk helder. Maar ik had natuurlijk weer het boekje niet goed gelezen van te voren. Volgens de schrijver gaat het hier dus over elke vrouw. Interessant...
Het werd gespeeld op een leeg toneel. Alleen drie lichtcirkels, die de speelplekken aangaven. Op het toneel, één vrouw, met microfoon. Een minimum aan middelen dus. Maar het leverde een prima beeld op, waarbij de ruimte goed werd gebruikt.
Het opvallendste was wel, dat de hele tekst twee keer gezegd werd. "Goh", dacht ik: "Kàn dat?" Maar het kon. En het hielp de tekst te begrijpen. Mooi!

Publieksreacties

"Ik vond deel I beter dan deel II", "Ik heb me erg verveeld, dit is niet mijn genre", "Niks aan", "Twee keer voordragen vond ik geweldig", "Niet leuk, niks voor de kinderen".

Open Huwelijk

Open Huwelijk Met "Open Huwelijk" ligt de relatie tussen een man en een vrouw onder de microscoop. Het "Open Huwelijk" is een schrijnende zwarte komedie en staat garant voor een dynamische speelstijl, met veel humor. In "Open Huwelijk" laat Fo ons kennis maken met twee mensen, een man en een vrouw, met elkaar getrouwd. Fo is in dit stuk duidelijk voor de vrouw, die bij toerbeurt door haar man bedrogen wordt. Fo neemt hun huwelijk en die van vele anderen op de korrel. Zoals Fo met het huwelijk spot, spot hij ook met de toneelwetten. De man en vrouw spelen hun leven na voor het publiek, of spelen ze met hun leven??? Het resultaat een snelle zwarte komedie, over twee mensen die elkaar fysiek en geestelijk uitbenen en waar de toeschouwer met de vraag blijft zitten, spelen de man en vrouw, of is het dodelijke ernst...

Een mooi stuk en er werd goed gespeeld. Een beetje raar dat er geen geluiden bij waren. Geen telefoon, geen deurbel. Dat kan iets te maken hebben met het feit, dat we ook bij deze voorstelling 'weten' dat het allemaal maar spel is. Maar dan had er toch iemand: "Tring, tring" kunnen roepen ofzo.
Maar was het allemaal spel? Is de man nu dood of niet? Bestaat de nieuwe minnaar van de vrouw of niet? Inderdaad, we blijven met vragen zitten.

Publieksreacties

"Echt de topper van deze avond", "Heel goed, heel naturel", "Heel mooi", "Geweldig".

Recensies

De mondelinge recensie werd deze avond verzorgd door Marijke Beversluis (actrice) en Gerard Pietersen (dramaturg).

Het eerste stuk

Pietersen: "Een leuke, vlotte voorstelling. Het paste qua opbouw, sfeer en licht prima in elkaar. Het geheel leunt sterk op de twee Kezen. Zij dragen alles en dat is wel een beetje jammer voor de anderen. Het heeft niet te veel pretentie, maar levert toch nog wat kritiek op staatssecretaris Van der Ploeg. Daarmee blijft het nèt leuk. Een heel plezierig geintje."
Beversluis: "Ik vond het ook erg leuk. En het deed me verlangen naar de èchte voorstelling van "Kees de Jongen". En ik ga ook zeker kijken, in Amsterdam.
Ik houd er wel van, als er gespeeld wordt met toneel, zoals dat hier gebeurde. Het was heel licht en aantrekkelijk. Maar het was inderdaad leuk geweest als ook de andere spelers in de gelegenheid geweest waren de originele "Kees" open te trekken."

Het tweede stuk

Pietersen: "Het is moeilijk "Bitterzoet" een vorm te geven. Er zijn geen karakters. De inspiratie vanuit het ballet, vonden we meer in de tekst dan in de bewegingen. Er was veel beweging, maar die vonden we te weinig ontwikkeld. De tekstbehandeling was niet altijd helder. Misschien was er een gebrek aan technisch vermogen, dat je wel nodig hebt bij zo'n moeilijke tekst."
Beversluis: "Ik heb zitten denken waar het toch aan kan liggen. Ik denk dat ballet en toneel heel verschillende media zijn. In het toneel is de tekst jouw medium, en daar zou je het bij moeten laten.
Ik mis in het stuk een bepaalde spanning over 'waar het naartoe gaat'. Ik zie een opeenstapeling van drama. Overspel, een dood kind, een dode echtgenoot... Misschien zou het beter zijn om één drama uit te werken, en wat andere dingen weg te laten. "

Het derde stuk

Pietersen: "De regie van "Zo was en is ze, zelfs" was heel helder. Als je de tekst leest, is die erg moeilijk te begrijpen. Door de manier waarop de actrice hem brengt, kun je alles volgen. Heel indrukwekkend.
Het stuk ging heel helder naar een bepaalde climax.
De 'tweede ronde' gaf het steeds maar herhalende van de situatie aan."
Beversluis: "Ik was verrast dat het zo in alles helder vorm had gekregen. Er zijn goede keuzes gemaakt bij het bepalen van de emoties onder de tekst. Het was heel vormbewust, met een onmogelijke tekst. Ik ben er wèl door geraakt. En ik was geboeid vanaf het begin. Deze actrice was helemaal in haar spel. Ik vond het prettig, dat de tekst twee keer werd gedaan. In de tweede ronde werden bepaalde beelden heel duidelijk, wat bij de eerste keer nog niet gebeurd was.
Ik vond het prachtig."

Het vierde stuk

Pietersen: "Het stuk van Dario Fo komt uit een theatrale traditie die wij niet kennen: De Commedia dell'Arte. Daarbij wordt veel op het publiek gespeeld. Fo was daar een meester in. Het stuk is in Italië ontwikkeld. Langzamerhand zijn de teksten vast komen te liggen op papier en ze zijn in een boekje terecht gekomen. Vaak vertaald in het Frans of het Duits. Het resultaat is heel moeilijk in Nederland te spelen.
"Open huwelijk" is een satire op de alles-moet-kunnen cultuur van twintig jaar geleden. Daar is het stuk op geïnspireerd. Het moet het hebben van een stevig tempo en uitvergroten. Er werd hier teveel gespychologiseerd. Dat werkte vertragend.
De spelprestaties waren goed, maar ik denk toch dat het feit dat ze het samen, zelf geregisseerd hebben, hun parten heeft gespeeld. Een regisseur had de delen van het stuk die slepen kunnen aanwijzen en ze kunnen opvijzelen. "
Beversluis: "Ik vond dit stuk meteen prettig om naar te kijken. Maar dat gevoel ebde een beetje weg. Er was een heel duidelijk "stop and go", dat wil zeggen dat de spelers op elkaars teksten wachten.
Dat is een veel gemaakte fout. Je moet je eigen lijn in het stuk doorspelen, juist als je geen tekst hebt. Zeker bij Commedia dell'Arte. Je hoeft niet op elkaar te wachten, je kunt zelfs via het publiek spelen, dus je niet eens tot de ander richten.
Het stuk is zo geschreven dat je af en toe scherp door de bocht moet. Telkens als het dramatisch wordt, komt er weer een grap. Op die manier wordt het publiek wel geraakt, maar het blijft lachen.
Je hebt hiervoor echt een regisseur nodig. Of een zaal om 'in te oefenen'. Zoals Freek de Jonge dat bijvoorbeeld doet. Het publiek is zijn regisseur.
Ik vind dat de spelers in dit stuk heel ver gekomen zijn."

Jury

Erica Brand maakte de nominaties voor de Delftse Koe bekend.
Voor de regie: Eddy Geerlings met "Kees in 2000" van DTG.
Voor de actrice: Marlies Meijboom uit "Open Huwelijk" van Thalia.
Er is geen nominatie voor een acteur: Het zijn twee acteurs geworden, namelijk Boris van Bommel en Sjoerd Vrins, de beide Kezen van DTG.

Opnieuw was het kwart over twaalf geworden. Dit eenakterfestival begint akelig veel op werk te lijken. Maar het is zo boeiend, dat we er geen minuut van willen missen.

Lees verder over de derde avond.

Laatste wijziging:
Mar 28 2004		 © 1985-2006 E.G. Snel