Woensdag 31 mei
Nederlands
Homepage
Dagboek
Columns
Zoeken
Toneel
Acorn
Robocup
Links
Games
CV
BBS
Interviews
Om klokslag zeven uur begon Jan van der Mast met de interviews.Van der Mast: "We moeten snel beginnen, want het wordt een lange avond, een marathon-avond. We hebben drie stukken vanavond, dus ook drie regisseurs. Kruimels uit Rotterdam met "Het Wilde Werken" regie Aad Wieman. Natte Sneeuw uit Delft met "Avondrood" van het Werktheater regie Wilma Keizer. Spelegast uit Den Haag met "Wagner" regie Peter Germing.
Wie heeft het stuk geschreven, Peter?"
Germing: " Het stuk is geschreven door Bert Kaag. In het noorden van ons land is hij al bekend als toneelschrijver; in de randstad is dat nog niet het geval. Helaas is Bert Kaag zelf niet aanwezig, hij was vanavond verhinderd. Heel jammer, want ik had hem graag vanavond aan jullie willen voorstellen"
Van der Mast: "Met welke vraag kwan Spelegast naar je toe? Hebben ze een leescommissie?"
Germing: "Ja, die hebben ze. Ik vind dat altijd moeilijk werken, want ik kan alleen iets met een stuk als ik er zelf een zekere passie voor voel."
Van der Mast: "Werd je ook geconfronteerd met de eis dat de hele vereniging moest kunnen meespelen?"
Germing: "Nee, daar heb ik niets van gemerkt. Ik heb de indruk dat de vereniging me behoorlijk vrij gelaten heeft."
Van der Mast: "Nu moet ik Wilma vragen gaan stellen. Dat is een beetje lastig, want Wilma en ik zijn een stel."
Keizer: "Ja, wij zijn een stel."
Van der Mast: "Wilma, hoe ging het bij jou? Welke vraag stelde Natte Sneeuw?"
Keizer: "Het was moeilijk. We hebben twee maanden naar een stuk gezocht. We zijn uitgekomen op een stuk van het Werktheater, omdat daarin alle spelers een gelijke kans hebben om er iets van te leren. Een gelijkwaardige rolverdeling."
Van der Mast: "Aad, hoe is het bij jou gegaan?"
Wieman: "Ik ben de vaste regisseur van Kruimels. We gaan elk jaar met ons allen aan het werk om op basis van improvisaties zelf een stuk in elkaar te zetten. Dit keer wilden we iets met zes rijdende deuren en een kantooromgeving. We hebben leuke improvisaties gedaan en daar is dit stuk uit voortgekomen.
Het begint met een ballet van deuren. Het was in het begin moeilijk om een hechte groep te vormen. We hadden ervaren en onervaren spelers samen, maar je bouwt geen groep op als de spelers allemaal achter een deur staan.
Het parcours van de deuren was het meeste werk. We hebben wat extra elementen aangebracht om lijn in het geheel aan te brengen. Ons vorige stuk [Perseus in avondrood] was een enorm succes. Verschillende succes-factoren kwamen daar bij elkaar. En het werkte gewoon fantastisch. We wilden daar dit keer niet overheen gaan, we wilden iets totaal anders. Er wordt dit keer geen woord gezegd, behalve "Ja" en "Nee". We hebben de laatste tijd wel meer kantoor-situaties gezien. Bijvoorbeeld bij Jiskefet [Debiteuren Krediteuren]. Je ziet de mensen nooit werken. Het gaat er om, wat die mensen onderling meemaken.
De werkster is de spil van het stuk. Zij komt uit het buitenland. En ze heeft daar nare ervaringen gehad.
De première van dit stuk was in Rotterdam. We hebben er daarna niet meer aan gesleuteld. We zijn alweer met een ander stuk bezig. Dat wordt weer heel anders. We werken dit keer aan een bestaand stuk, met heel veel tekst."
Van der Mast: "Wilma heeft een stuk van het Werktheater gekozen. Hoe moet dat, als je een stuk al kent van heel ervaren spelers?"
Keizer: "Ik hoop dat het toch gelukt is."
Van der Mast: "Hoe hebben jullie er aan gewerkt?"
Keizer: "We hebben heel erg aan de personages gewerkt. Waarom doe je dit? Waarom doe je dat?"
Van der Mast: "Een stuk van het Werktheater vind ik een verrassende keuze."
Keizer: "Ik houd van het Werktheater. Ik vind dat fijne stukken om mee te werken. We zijn begonnen met de video's van het Werktheater te bekijken. Maar het kostte daarna veel moeite om weer van die video's los te komen. Er is veel geschrapt uit het stuk. Maar het blijft lang. Het duurt echt wel een uur. Dat schrappen leidt tot keuzes. Het hele stuk is mooi. Maar je moet kiezen. De keuze is vooral gevallen op de groepssessies."
Van der Mast: "Je bent ook beeldend kunstenares. Kun je op dat vlak je ei wel kwijt in dit stuk?"
Keizer: "Dat is in één scène goed gelukt."
Van der Mast: "Peter, in de flyer kunnen we veel lezen over de ober en de dames. Maar wat is de thematiek?"
Germing: "Het ontstijgen van de middelmaat. Dat geldt voor alle drie de spelers. Ze willen zichzelf groter maken dan ze zijn. Ik ben goed in kijken. Minder in het overbrengen van mijn ideeën."
Van der Mast: " Hoe krijg je de spelers dan zo ver dat ze iets moois neerzetten?"
Germing: "Ik weet het niet. De spelers bieden iets aan. Ik ben een enorme zoeker. Ik weet echt niet hoe ik de spelers daartoe breng. Ze laten iets zien en dan zeg ik 'Ja! Dat is het!'"
Van der Mast: "Hoe zit het met de vormgeving?"
Germing: "Dat heb ik samen met Anouk van de Broek gedaan. En ik heb gebruik gemaakt van de tekst. Er is veel toegevoegd, want aanvankelijk was het decor erg sober."
opening
Het festival werd geopend door voorzitter John van der Bie. Hij legde kort de gang van zaken uit en kondigde toen het optreden aan van een speciale gast: Aus Greidanus.
Trouwe bezoekers van het eenakterfestival
kennen hem natuurlijk al.
Hij is al eerder betrokken geweest bij het
eenakterfestival als recensent
en hij heeft twee keer de masterclass gepresenteerd.
Vanavond kwam hij achterin de zaal op.
Hij droeg een hondenmasker,
een groot schildersdoek en een boodschappentas.
Al pratend baande hij zich een weg naar beneden door
de zaal.
Greidanus:
"Kijk, daar doen ze nou op de toneelschool
vier jaar over om dit te leren.
Amateurs hebben het van nature!"
Aus is artistiek leider van theater De Appel.
Hij is een 'beroeps'.
Greidanus:
"En die liggen onder vuur - ik kom daar nog op terug."
Hij komt er niet op terug,
maar hij doelt waarschijnlijk op het feit,
dat de regering,
in een vlaag van verstandsverbijstering,
besloten heeft de subsidie aan "De Appel"
stop te zetten.
Greidanus:
"Ik ben dus beroeps,
maar u bent liefhebber.
Mijn advies is: Blijf een liefhebber.
Ik heb opgezocht wat een festival
letterlijk betekent.
Volgens het woordenboek is het een feest.
We hebben hier dus te maken met een feestje voor liefhebbers."
Hij leest een brief voor, van Vincent van Gogh.
Het thema van de brief is:
Wees niet bang om fouten te maken.
Greidanus:
"Ik heb het festival al eerder gesloten,
maar nog nooit geopend.
Ik ben niet zo goed in openen.
dat laat ik liever aan Shakespeare over.
Bijvoorbeeld de opening van Henri IV."
Aus draagt een tekst voor,
die vooral gaat over de
verbeelding
van het publiek.
Greidanus:
"Daar gaat het om:
Hoeveel geef je aan het publiek
en hoeveel laat je aan de verbeelding over?
Belangrijke dingen om op te letten zijn:
"
Tussen het praten door heeft Aus een koe op
zijn doek geschilderd.
Hij probeert nu het festival te openen door een gat
in het doek te maken.
Maar dat wil niet lukken.
Met het versplinteren van het spanraam verklaart
hij daarom het twaalfde festival geopend.
Het Wilde Werken
Een vluchtelinge,
werkt om te vergeten,
maar vergeet om te werken,
omdat ze niet vergeten kan.
In een hectisch kantoor
gaat de dagelijkse gang van zaken
ogenschijnlijk aan haar voorbij.
Maar ze ziet
dat de macabere dans om de macht overal woedt.
"Het Wilde Werken" confronteert ons met macht en onmacht. Een voorstelling over gladde zaken, grijpgrage mannen (en vrouwen?) en gespannen situaties, waarin Frank Sinatra even voor een breekpunt lijkt te zorgen. Een stuk waarin niet enkel zeven spelers, maar ook zes deuren een prominente rol spelen.
Bewegingstheater Kruimels won vorig jaar
het festival met hun productie "Perseus in Avondrood".
De verwachtingen van het publiek waren dan ook hoog gespannen
en men werd niet teleurgesteld.
Een voorstelling met heel veel beweging en vrijwel zonder tekst.
Die tekst was ook helemaal niet nodig.
Er gebeurde van alles in het stuk en dat was heel duidelijk
zonder dat er gepraat hoefde te worden.
De zes deuren stonden op wieltjes en ze hadden geen vaste plaats.
Soms waren de deuren zelfs beweeglijker dan de spelers.
Kruimels is duidelijk op zoek geweest naar de mogelijkheden
van dit ongewone decor en ze hebben er erg veel gevonden en
laten zien.
Zo nu en dan keken we dus naar een soort ballet van deuren
en spelers, op andere momenten bleven de deuren stilstaan
en zagen we een 'gewoon' stukje toneel (zonder tekst).
Dit was opnieuw een prachtig stuk van Kruimels.
Het had alleen iets korter gekund.
De 'abstracte' scènes, het ballet van deuren,
bleven niet altijd boeien.
Publieksreacties
"Het was iets te lang, maar er zaten leuke stukken tussen", "Niet echt mijn smaak", "Leuk, schitterende vondsten!", "Saai", "Anders dan verwacht".Avondrood
Na een hele korte pauze, moesten we alweer terug naar de zaal voor de volgende voorstelling. "Avondrood" gaat over een groep mensen, negen uiteenlopende karakters, die, zonder dat ze ervoor gekozen hebben, de dagen met elkaar moeten delen. Het gaat om oude mensen, wier leven wordt gedomineerd door aspecten als gezondheid, verlies, frustraties, jeugdherinneringen. Het is de vraag wat deze oude mensen bindt, behalve de eenzaamheid?"Avondrood" is in de jaren zeventig gemaakt door het Werktheater. Het was een acteursstuk, bij elkaar geïmproviseerd door grote acteurs als Joop Admiraal, Gerard Thoolen, Shireen Stroker, etc. Zij - Toen nog van 'onze leeftijd' (met name dertigers) - beschreven het thema als volgt: "Het gaat over oude mensen. Misschien zoals we zelf hopen of vrezen te worden!"
Het eerste dat opviel was het achterdoek.
Het bestond uit tientallen verschillende stukken stof.
Een rood, rimpelig geheel.
Herfstkleuren.
Het gaf de sfeer in het stuk heel mooi weer:
Avondrood...
Vóór dat doek: acht stoelen.
Het typische Werktheater-beeld.
Het stuk bestond uit veel losse scènes, waarin het leven van de bejaarden in het tehuis werd weergegeven. Alle bewoners hebben hun eigen karakter en ze komen allemaal aan bod. Er waren hele mooie scènes bij. Maar bij elke scène moest de spanning opnieuw opgebouwd worden. Dat is erg vermoeiend en ik mis dan de samenhang, een spanningsboog in het stuk als geheel.
Bij één scène ging het rode achterdoek even omhoog. Voor een strakke, blauwachtig belichte, achtergrond zagen we bomen staan. We zijn 'savonds in een park. De 'bomen' zijn spelers die een stoel vasthouden. De poten van de stoel en één arm van de speler vormen de takken van de boom. Mede door de goede belichting een heel mooi beeld!
Publieksreacties
"Mooi, maar moeilijk te verstaan", "Heel goed", "Hilarisch", "Een beetje warrig, ik zie geen lijn, geen opbouw", "Ik heb pas het Werktheater gezien, maar wat ik hier zag is ook heel goed!".Wagner
Een ober in zomaar een tearoom bereidt zich voor op de komst van zijn dames. Twee oudere dames, vaste klanten, met wie hij onzuivere, maar veel belovende afspraken heeft. Zijn voorbereidingen worden verstoord door een geflipte journaliste op zoek naar een verhaal. De ober probeert haar zonder veel succes nog op tijd de deur uit te werken. Dan zijn daar opeens de dames. En de dames zien er wel wat in om, middels de journaliste en zeer ten koste van de ober, de anonimiteit te ontstijgen net voordat de anonimiteit hen heeft ingehaald. Dame 1 zet trouwens voortreffelijk thee.Wat weet u overigens van "Wagner"? Het is niet de spits van het Duitse elftal en ook geen merk Strudel... De "V" van Verdi is geweest. Nu de "W" van Wagner... Wagner, was machen wir mit ihm? Wagner moet, Wagner zal! Vandaag wilde u Wagner en Wagner zult u krijgen.
"Wagner" is bizar, hemels en hels des duivels. Ambities bij een kopje thee.
Dit stuk boeide me van begin tot eind.
Het was absurdistisch,
deed me aan Wim T. Schippers denken.
Ouderwetse langspeeelplaten lagen overal verspreid.
En er werd mee gegooid.
Waar is toch Wagner?
Bach? Nee!
Beethoven? Nee!
Wagner moet het zijn.
Alleen jammer dat ik het einde niet snapte.
Ik denk dat je dit stuk meer keren moet zien om
het allemaal te kunnen begrijpen.
Publieksreacties
"Ik ben niet kapot van het stuk, maar er werd wel goed gespeeld", "Gedeeltes vond ik leuk, maar ik vond dat lied er niet in passen", "Interessant", "Ik weet niet wat ik vond", "Het is stof tot nadenken".Recensies
De mondelinge recensie werd deze avond verzorgd door door Ineke Holzhaus (actrice) en Willy Westermann (dramaturge).Westermann: "In 1985 heb ik een onderzoek gedaan naar recensenten. De uitslag was duidelijk: Recensies zijn subjectief. En wij moeten heel snel na de voorstelling ons oordeel geven. Maar we doen ons best."
Het eerste stuk
Holzhaus: ""Het Wilde Werken" van Kruimels was erg leuk. Veel beweging. Kwaliteit. Discipline. Dat zie je weinig bij amateurs. Maar het bleef wat vaag welke lijn er nou gevolgd werd."Westermann: "Ik vond de choreografie van de deuren heel bijzonder. Een goed idee om beide kanten verschillende kleuren te geven, dat vergrootte de mogelijkheden. De overgangen tussen de scènes vond ik vaak wat geforceerd. Het leken teveel aparte scetches. Het stuk was ook een beetje lang. Als het iets korter was, zou het aan tempo winnen. Het slotbeeld was heel mooi."
Holzhaus: " Het personage van de werkster had nog meer uitgewerkt kunnen worden. Al met al zijn we erg positief over dit stuk."
Het tweede stuk
Holzhaus: "Ik was geschrokken van de keuze voor het Werktheater. Wat die mensen destijds deden was heel baanbrekend. Maar ik moet zeggen dat het stuk hier overeind is gebleven. Het bestaat uit flarden. Zo is het stuk nou eenmaal. Maar je krijgt wel een band met de personages. Ik vond de lap op de achtergrond een heel goed decor. Ik was blij te zien dat deze vereniging zoveel spelende mannen heeft."Westermann: "Ik was ook blij dat de spelers niet overdreven oud gemaakt waren met grijs haar en veel schmink. Je ziet de eenzaamheid die ze beleven heel goed. De bonte avond, waar een triest lied gezongen wordt. Opeens wordt het lied juichend gezongen. Zijn deze mensen al zo ver vervreemd van de maatschappij? De vondst van het bos met de stoelen was heel mooi. Leuk om te zien hoe onervaren het jonge meisje omgaat met haar apparaatje, haar dictafoon."
Holzhaus: "Er is heel goed als groep gewerkt, ondanks de vele monologen. Ik vind het erg knap, zeker als je in aanmerking neemt dat dit een première is!"
Het derde stuk
Westermann: "Met dit stuk hebben we een probleem. Toen we lazen vonden we het heel bijzonder. Het deed denken aan Ionesco. Maar de subtiliteit van de tekst hebben we op het toneel niet terug gezien. Het was een beetje platte humor geworden. Zonde, met zulke goede acteurs."Holzhaus: "We vonden het wat vormloos, er waren geen keuzes gemaakt. Het miste precisie, waardoor alles in de sfeer van leuk-doenerij terechtkwam. Komedie is veel meer dan dat. Toen de beide dames kwamen kreeg het vorm. Toen werd het pas duidelijk door de echte rol die zij speelden. Bij de opkomst van de dames ligt echt een tweedeling in het stuk, want daarna kreeg het ook precisie. Het slotbeeld, met de platen die uit de trekken kwamen zakken, was heel mooi."
Holzhaus: "We hebben een hele fijne avond gehad."
Jury
Erica Brand maakte de nominaties voor de Delftse Koe bekend.Voor de regie: Aad Wieman van Kruimels.
Voor de acteur: Ruud Stapert, de ober uit "Wagner".
Voor de actrice: Nel van Someren, dame 1 uit "Wagner"
Jan van der Mast noemde dit terecht een marathon-avond. Het was na twaalven toen we doodmoe de Gist-Brocades-zaal verlieten.
Lees verder over de tweede avond.
Mar 28 2004
© 1985-2006 E.G. Snel