Delfts Eenakterfestival: 8 mei 1997

Interviews

De interviews werden vandaag afgenomen door Piet van der Pas.

Als eerste Mary Anne Koster. Zij regisseerde voor Toverlei "een soort Alaska" van Harold pinter. Het stuk gaat over een coma-patient. Die coma is dus "Een soort Alaska". Een neuroloog in het stuk omschrijft het zo. In het stuk komt onder andere aan de orde dat de coma-patiente in haar 29 jaar coma wel degelijk enig bewustzijn van haar omgeving had. Koster: "Ze is zich bewust van situaties." Later in het stuk, als ze is bijgekomen, komen er andere thema's naar voren. Zo zien we de hoofdrolspeelster door verschillende fases in het leven heen gaan. En dan zijn de cruciale vraagen: "Hoe sta je op, na 29 jaar coma." en "Wil je dan nog wel leven, of blijf je liever dood?"

Als tweede Arie de Rooij. Hij regisseerde voor Het Getij uit Leiden "De Val" van Albert Camus. Hij omschrijft het stuk als: "Een monoloog voor 4 man." Dit stuk gaat over het existentialisme. De vraag hoe je met je schuld kunt leren leven. Je kunt het verleden niet ontkennen en dat achtervolgt je tot je dood. In de vier personages heeft de regisseur verschillende kanten van de persoonlijkheid van de hoofdfiguur uit het oorspronkelijke stuk weergegeven.

Als laatste Ger Stienstra. Hij regisserde voor Amato uit Delft "De Zandbak" van Edward Albee. Het stuk is een schets, een voorstudie, voor "The American Dream". Zo'n schets is nog niet uitgewerkt en biedt ruimte tot experimenteren. De zandbak is in het stuk aan de ene kant de speelplaats voor een 'kind', maar aan de andere kant ook het graf voor Oma. Van der Pas: "Dus ook dit laatste stuk is somber?" Stienstra: "Welnee, doodgaan kan ook heel handig zijn." Van der Pas: "En hoe loopt het af?" Stienstra: "Het stuk heeft een heel hoopvol einde."

Een soort Alaska

Tijdens dit stuk zat ik zelf in de kleedkamer. Ik heb er dus bijna niets van gezien. Een paar reacties van het publiek: "Boeiend!" "Een drama zonder drama." "Ik ben bijna in slaap gevallen." "Mooi, prachtige hoofdrol."

De Val

Hij heeft besloten passende maatregelen te nemen. Hij slaat terug naar het leven, de wereld en de mensheid. Hij neemt zich het recht voor te oordelen over iedereen. Hij is rechter-in-penitentie geworden.

Ook dit stuk heb ik zelf niet kunnen zien. Een paar reacties uit het publiek: "Moeilijk te volgen", "Mooi neergezet met die 4 personen", "Creatieve choreografie", "De vorm was mooi, maar leidde af van de tekst".

De Zandbak

In dit stuk speelde ik zelf mee, ik heb het dus wel gezien, maar vanuit een ongewone gezichtshoek.

We hadden het gevoel dat ons stuk er klaar voor was. We hadden ook het idee dat het publiek heel blij zou zijn met een wat lichter stuk na Pinter en Camus. Toch is er altijd weer een enorme spanning als je moet gaan spelen. Die spanning wordt, als het goed is, omgezet in een stukje extra-power, waardoor je voor een zaal beter presteert dan zonder publiek.

Ron Jansen ging als eerste. In een wankel evenwicht stond hij klaar op zijn surfplank-op-wieltjes. Toen het doek open ging, werd de surfplank. met Ron erop, vanaf de andere kant het toneel opgetrokken.

Het was een succes! Zodra Ron zichtbaar werd, ging er in de zaal een applaus op. Een "open doekje", heet zoiets in de toneelwereld.

Jansen: "Op dat moment voelde ik die spanning wegvallen en ik kreeg de kracht die ik nodig had."

Zo ging het bij ons allemaal. We hebben heerlijk gespeeld. En we voelden dat de zaal blij met ons was. Geen wonder, na twee van die zware stukken. Bij ons viel er regelmatig wat te lachen. Maar ook ons stuk was wel degelijk dramatisch. We waren daar immers om ons van Oma te ontdoen!

Maar, zoals onze regisseur al had opgemerkt in het interview, doodgaan hoeft niet alleen maar triest te zijn. De manier waarop Oma doodgaat is eerder een mooie dan een trieste gebeurtenis. Wanneer ze aan het einde op de surfplank van het toneel wordt gereden, dan rijdt ze een verblindend licht tegemoet. Voorwaar, een hoopvol einde!

Publieksreacties: "Dat je die mensen bij elkaar krijgt!" "Leuk!" "Ja, zo gaat dat als je oud wordt." "Heel leuk. Fijn na die nare stukken."

Jury

Aus Greidanus begon met een verhaal over de zin en onzin van een recensie. "Deze zaal zit vol met recensenten. En ze hebben allemaal gelijk." Het gaat erom hoe je een stuk ervaart, en dat is voor iedereen anders.

"Voor alle stukken van vanavond geldt dat ze een moment van ontmaskering bevatten. Een moment van ontmaskering en kwetsbaarheid. Dat zijn de interessantste momenten, er is dan een evenwicht verstoord en er gaat weer een nieuw evenwicht ontstaan. Dat is altijd belangrijk. Ieder toneelstuk moet op een of andere manier uit balans zijn, om interessant te kunnen zijn."

Over "Een soort Alaska": "Bij Pinter is het altijd zo, dat er een aantal mensen in een ruimte is. Daar is een evenwicht. Dat wordt verstoord door iets dat van buitenaf komt. In dit geval doordat Deborah met haar ogen beweegt. Daarna is het de vraag, wat voor evenwicht er in de nieuwe situatie gevonden wordt."

Over "De Val": "Ook hier was het interessant doordat er geen evenwicht was. Dat begint al met zoiets simpels als drie stoelen voor vier mannen."

Over "De Zandbak": "In dit stuk zien we veel sterke, grove beelden. Het zijn echter de subtiele momenten die het meest interessant zijn. Ook dan raakt er iets uit evenwicht. En hoe vind je het evenwicht weer terug?

Als je de kleinheid van deze mensen voor 100% speelt werkt het altijd. Vaak werkte dat vanavond, en het leverde absoluut gouden momenten op."

Jan van der Mast: "Er werden vanavond moeilijke stukken gespeeld. Ik heb er van genoten! Ik heb thuis 'De Val' van Camus in de boekenkast staan, maar ik heb nooit de tijd gevonden om het te lezen. Nu denk ik: 'Dat moet je niet lezen, dat moet je gaan zien!'"

Over "Een soort Alaska": "Hoe wordt je wakker na 29 jaar? Dat is niet eenvoudig te spelen, dat luistert heel nauw. Knap!"

Over "De Val": "Ik was verrast dat het zo goed lukte om deze monoloog door vier spelers te laten spelen. Soms was het duidelijk een voordeel dat er vier spelers waren, dat kwam juist heel mooi uit."

Over "De Zandbak": "Ik moest wel lang wachten op het drama. Toen dat kwam, aan het einde, was het heel mooi."

Nominaties voor de Delftse Koe

Tilly Lansbergen

Deborah uit 'een soort Alaska' van Toverlei

Jeroen Biegstraten

De man met het gele overhemd uit 'De Val' van Het Getij.