Delfts eenakterfestival: 7 mei 1997

Interviews

Het interview door Eddie Geerlings kwam wat moeizaam op gang. Met vragen over toneelvereniging de Drie Ackers kwam hij bij regisseur Piet van der Pas niet ver. Toen het echter over het stuk ging, zat Piet al snel op zijn praatstoel. Hij legde veel uit over de manier van schrijven van Ionesco. Het is allemaal "Very Polite" en "Very British". Er werd ook een vergelijking gemaakt met andere stukken van Ionesco. Van der Pas: "Van alle stukken van Ionesco die ik heb geregisseerd, was dit het moeilijkste."

De tweede regisseur, Piet Hein Slot, reageerde vooral op de interviewer door recalcitrant te doen. De stichting Bruidssluier had tot doel, zo vertelde hij, zijn uitkering veilig te stellen. De inkomsten waren nu voor de stichting, en niet voor hem persoonlijk. "De sociale dienst begrijpt namelijk niet, dat je moet investeren om een stuk op de planken te kunnen zetten." De drie speelsters namen ook deel aan het interview en vertelden dat ze veel onderzoek hebben gedaan naar anorexia en bolimia, waar de zusters Anna en Be in dit stuk aan lijden. Daarbij hadden ze ontdekt dat de feiten in het stuk kloppen met de werkelijkheid.

Theaterpolitie

"U zit hier niet voor de televisie, en ook niet in de bioscoop. U wordt dan ook verzocht om, als de mensen aan het spelen zijn, er niet doorheen te wauwelen."

Aldus gesticht, waren we klaar om het eerste stuk te gaan aanschouwen.

De Kale Zangeres

Twee echtparen in een vruchteloze poging tot communicatie. Ze begrijpen elkaar niet. Want ze begrijpen zichzelf niet. Een dienstmeisje met detective-neigingen en een brandweerman op zoek naar brand. Ze bestaan allemaal. Waarom? Dat mag Joost weten. Absurd he? Hoewel, ga eens in de tram zitten of in een restaurant. En leg uw oor te luister, tenminste: als uzelf niet aan het woord bent.

Dit stuk was klinkklare onzin. Absurdistisch heet dat.
Je vraagt je dan af: "Is het de bedoeling dat ik dit kan volgen?"
Nee. Dat is niet altijd de bedoeling. Het gaat soms alleen om de klanken. Dat is de manier waarop de schrijver, Ionesco, met de taal omgaat. Het zijn erg moeilijke teksten voor de acteurs, Naar mijn idee lukte het daarbij niet altijd om de spanning vast te houden. Daardoor leek het soms te lang te duren.

Er zaten wel heel leuke vondsten in het stuk. Rechts op het toneel stond een klokketoren, die de Big Ben voorstelde. Op een gegeven moment zette die zich in beweging en begon over het toneel te wandelen. De muziek van de Pink Panther paste daar goed bij, vooral toen het ding stopte, en het dienstmeisje er uit stapte, verkleed als inspecteur Clouseau.

Tegen het einde van het stuk pakten vier spelers een van de pilonnen die de brandweerman had neergezet. Die gebruikten ze als scheepsroeper om hun stemgeluid te versterken. Zo ging het naar de climax van het stuk toe: Op de melodie van "Britannia Rules the Waves" werd een slotlied gezongen. Nu kon het publiek zwaaien met de Engelse vlaggetjes die we bij het binnenkomen hadden gekregen. Er ontstond een "Last night of the Proms" sfeertje.

De deskundige jury was natuurlijk meer vertrouwd met absurdistische stukken dan ikzelf. Wigbolt Kruijver vergeleek het met "Herenleed". "Je moet het ook plaatsen in de tijd: 1948. Toen werd er heel anders tegen zoiets aan gekeken. Het was heel vernieuwend toneel in die tijd."

Een leuk idee vond de jury de climax aan het einde, waarmee de regisseur afweek van het slot zoals Ionesco het heeft bedacht.

Eten

De zussen Anna en Be. Behalve hun werkgever is er niemand die hen nodig heeft. Hun leven bestaat uit werken en presteren, daarna benevelen ze zich thuis met wijn. Door te eten en dat weer uit te kotsen of door te hongeren doorbreken zij de sleur.

Omdat hun middelste zuster, Jo, wel geslaagd is in het leven wordt duidelijk hoe uitzichtloos de situatie is van Anna en Be.

Zij vegen uit jaloezie de vloer aan met Jo, terwijl ze praten over hun werk, het ouder worden, dik worden, hun borsten, hun mannen, hun sexleven...

Ik vond dit een heel mooi stuk om naar te kijken. Een mooi toneelbeeld en fantastisch spel.

Was ik verblind door de schoonheid en daardoor minder kritisch? De deskundige jury had meer kritiek op dit stuk dan ik had verwacht.

Volgens Rob Scholten was er "teveel naar de buitenkant gekeken". Ook vond hij het jammer dat we alleen van Be iets te weten kwamen, minder van de anderen.

Maar dat laatste is, zoals Rob Scholten ook zelf opmerkte, kritiek op de schrijver, het zit gewoon niet in het stuk. "Het viel me ook op dat op de kaarten die Bruidssluier uitdeelde alles stond, behalve wie het stuk geschreven heeft."

Nominaties voor de Delftse Koe

Alex Verwey

De brandweerman uit 'De Kale Zangeres' van de Drie Ackers.

Jacqueline van der Geer

Be uit 'Eten' van Bruidssluier.