De masterclass

Zaterdag 30 mei

Net als vorig jaar werd het Delfts Eenakterfestival besloten met een masterclass. Er was niet erg veel ruchtbaarheid aan gegeven dat deze zou plaatsvinden, maar wie de masterclass van vorig jaar had gezien, wist wel dat dit een evenement zou worden dat je niet mocht missen. De VSB-zaal was dan ook behoorlijk goed gevuld met publiek.

De acht genomineerden voor de "Delftse Koe" zaten al op ons te wachten. In tegenstelling tot vorig jaar, mochten dit jaar alle genomineerden meedoen aan de masterclass.
Zij waren al enkele uren aan het oefenen geweest met onze leraar voor deze middag: Acteur/regisseur Hugo Maerten.
We kenden hem al van de tweede avond, toen hij deel uitmaakte van de jury.

Hugo Maerten: "We willen vandaag iets gaan leren, of beter: iets gaan onderzoeken, van de techniek van op het toneel staan. Als je op het toneel staat, weet je precies waarom je daar staat, maar je moet er voor zorgen dat het publiek dat niet merkt.

Je maakt van de tekst in het boekje een beeld op het toneel. Dat is een interpretatie. Het publiek kijkt naar dat beeld en moet het voor zichzelf weer terugvertalen. Kijken is reconstrueren."

Hanno en Johan (Stuin en Dalg uit "Hier" van Het Getij) spelen een stukje uit "Wachten op Godot" van Samuel Beckett. Een gesprek tussen Estragon en Vladimir. Met dat stukje gaan we verder werken.

Hugo Maerten: "We hebben dit vanochtend al een keer geoefend, en jullie hebben al veel van mijn aanwijzingen in je spel meegenomen. Maar we hebben nog geen lijn uitgezet. Dat wil ik nu gaan doen.
Johan was iets aan het zoeken daarnet. Dat stond in de tekst, dus hij zocht in zijn broekzakken enzo.
Laten we dat groter maken, zoek maar overal op het toneel."

Na wat zoeken en proberen, staat Johan opeens op de goede plek.
Hij staat met zijn rug naar het publiek, gezicht tussen de gordijnen en één been hangt omlaag, alsof het verlamd is.
Het publiek kan nu niet meteen zien, dat hij aan het zoeken is. Dat blijkt pas uit de tekst, als ze het stukje opnieuw spelen.
Johan komt al gauw weer uit zijn hoek, maar Hugo Maerten stuurt hem terug. Hij stond daar juist zo mooi, dat moet langer blijven duren.
Tegen het eind van de scène hebben Estragon en Vladimir het over "opnieuw beginnen".
Johan gaat prompt terug naar de plek en de houding waarmee hij de scène begonnen was.
Er is nu inderdaad lijn in de scène gekomen.

Zo gaat het verder. Alle genomineerden hebben een stukje voorbereid. Ze spelen het eerst met alleen de aanwijzingen die ze die ochtend al hebben gekregen. Daarna wordt er verder mee gewerkt.

Mariene (Henriëtte Zondag uit 'Duifje Klok' van Van Lier & Kornuiten) vertelt een verhaal over mooie mannen. "De mooiste man, die ik ooit zag, stapte uit in Overveen. Ik moest naar Zandvoort..."
Hugo Maerten vraagt haar of ze het verhaal ook kan 'ratelen': "Zonder pauzes, zonder intonatie, zo snel mogelijk. Als je je tekst eenmaal zó beheerst, dat je hem kunt 'ratelen', dan kun je er alles mee, dan ben je vrij om aan het spel te gaan werken."
Daarna moet ze proberen het verhaal te vertellen alsof niet zijzelf, maar iemand anders het vertelt. Een zwerfvrouwtje bijvoorbeeld.

Philippe (Mark uit 'Vogelvrij' van Climax) doet een stukje uit Don Guan. Dit gaat, net als het stukje van Mariene, over de andere sekse.
Het blijkt leuk om die twee teksten te combineren.
Mariene vertelt haar verhaal aan Philippe, en hij geeft antwoord.
Uiteindelijk zitten ze rug aan rug op het toneel en zeggen ze hun teksten tegelijk. Het lijkt of ze tegen elkaar in gaan, maar in feite gaan beide teksten over de onweerstaanbare aantrekkingskracht van het andere geslacht. Ze zeggen dus min of meer hetzelfde.
Een leuk beeld. Weer een scène die voor onze ogen vorm kreeg.

Linda (Joop, de presentatrice uit 'Surprise, Surprise van Helvetia) komt met een gedeelte uit hun eigen voorstelling. Het is het stukje waar ze de deelnemers aan haar show uitlegt wat de bedoeling is. Ze spreekt ze aan als huisdieren.
Linda was nieuwsgierig naar het vormgeven van dronkenschap op het toneel. "Als er steeds meer gasten voor het programma niet blijken te komen, begint de presentatrice van ellende steeds meer te drinken. Hoe laat ik dat nou in korte tijd zien?"

Hugo laat haar de scène opnieuw spelen. "Maar nu heb je een pilletje op, dat niet in combinatie met alcohol gebruikt mag worden. Je hebt tòch een glaasje wijn gedronken en je voelt dat misgaan."

Bij de derde keer maakt Hugo het haar nog lastiger: "Stel je maar voor dat je kanarie dood is. En je auto is stuk. En je relatie is ook nog uit..."
We krijgen nu een presentatrice te zien, die zelf moet meehuilen om al het leed in haar programma. Ze besluit met de kreet: "Wat een shitprogramma."

Daniël (burgemeester Colijn uit 'De Vuurdoop' van Jeugdtheaterschool VAK) doet een verhaaltje van Dikkie Dik, dat heel wat minder onschuldig is dan de verhaaltjes die we van Dikkie Dik gewend zijn.
De vorm waarin het in eerste instantie verteld wordt, is wel precies dezelfde als in Sesamstraat: Alle andere genomineerden zitten om hem heen en spelen de rol van de kinderen aan wie het verhaaltje wordt verteld.
"Dikkie Dik ziet een mooie BMW uit de zeven-serie. Dikkie Dik kijkt naar binnen... Dikkie Dik ziet een Pioneer autoradio...
En wat is er met die radio?
Het frontje zit er nog op!
Dus wat doet Dikkie Dik?
Hij neemt een grote hamer en slaat beng het raampje in. Hij begint te trekken en te sjorren aan de radio.
Maar ojee, wie komt daar aan?
De politie.
Gelukkig heeft Dikkie Dik de radio net op tijd los gekregen. En hij begint te rennen en te rennen. Hij gaat een smal steegje in. Ojee, hij heeft zich klemgelopen.
Wat nu?
Hij pakt zijn pistool en schiet beng beng de agent door zijn kop.
Nu kan Dikkie Dik eindelijk rustig naar huis. Daar gaat hij fijn op de bank liggen en zet een lekkere, dikke spuit met heroïne in zijn pootje.
Dag, Dikkie Dik, tot de volgende keer."
Hugo Maerten gooit de vorm van dit verhaaltje helemaal om. De helpers, die er omheen zaten, moeten weg. De vragen moeten er uit. En het verhaal moet verteld worden met veel meer ondersteunende bewegingen. "Laat maar zien, hoe je met die hamer dat raampje kapot slaat."
Het verhaal krijgt er meer vaart door, maar het gaat nog minder op Dikkie Dik lijken. Ik vraag me af, of de schrijver blij zou zijn met deze interpretatie...

Nasim (Hilde uit 'De Vuurdoop' van Jeugdtheaterschool VAK) draagt een gedicht voor. "Is dit nu het neusje van de zalm?...
Hugo Maerten: "Hier moet je niks aan doen, het is mooi. Het gedicht doet denken aan dat lied: 'Is that all there is?' Als je zo'n soort ervaring in je leven hebt, zoals een examen bijvoorbeeld, wanneer je denkt: 'Heb ik hier nu al die jaren naartoe gewerkt?' Dan zou je dat in je gedachten kunnen houden om het meer lading te geven."

Er worden verschillende scènes gespeeld uit een stuk van Haye van der Heyden: "Mussen en zwanen". Het gaat over twee stellen Aram en Ester en Corine en Rik
Op een feestje gaan ze 'gemixt dubbel' kanoen en Aram en Corine gaan met elkaar naar bed. Uit wraak doen daarna Ester en Rik het ook.
We hebben geen decor, en zo heeft de schrijver het ook voorgeschreven, alles moet dus uit de spelers komen.

Eerst een stukje waarin Corine zich voorstelt, waarbij ze allemaal om de beurt even Corine spelen in estafette.

Daarna Aram en Ester (gespeeld door Thomas (de professor uit 'Boven het Dal' van de Delftse Komedie) en Linda). Ze zitten aan het avondeten en het overspel van Aram komt uit.

Tenslotte Rik en Corine (gespeeld door Philippe en Nasim). Ze liggen samen in bed. Ze hebben zojuist gevreeën en daarmee wraak genomen op Aram en Ester.

Natuurlijk lukt het niet om alles wat op zo'n masterclass gebeurt in tekst weer te geven. Wil je er iets van opsteken, dan moet je er bij zijn. Zowel de spelers als het publiek hebben deze middag veel geleerd. En we zijn nieuwsgierig geworden naar dat stuk "Mussen en Zwanen". Dat moeten we eens in zijn geheel gaan zien.

Het was een goed idee om dit jaar alle genomineerden mee te laten doen. Dat leverde voor deze middag een leuke mix van spelers op.

Ook dit jaar was de masterclass een fantastisch einde van het eenakterfestival. Gelukkig kan ik afsluiten met dezelfde woorden die voorzitter Van der Bie gebruikte op de laatste avond:

Tot volgend jaar!